Carlota e o Príncipe azul

Pillado, Ana (2008). Carlota e o príncipe azul, Pontevedra: A Nosa Terra, (6-8 anos), 

Descrición do formato: álbum ilustrado de cartoné creado por Ana Pillado (A Coruña, 1971). Pertence á colección “Lila Lilaina” e está escrito en lingua galega. Conta con 24 páxinas que propician unha lectura convencional. A cuberta e a contracuberta forman un debuxo único, conformado por unha paisaxe na que unha nena está esvarando felizmente por un escorregadoiro. Ademais está tirando unha coroa, algo revelador da historia. Neste panorama, tamén aparecen tres bolboretas realistas. As cores empregadas son vivas e alegres, mesturando frías con cálidas. A cuberta contén o título, o nome da autora e da editorial. 

Nas gardas do principio atopamos un ton liso xunto con datos da ficha bibliográfica. A cor é lila, algo simbólico relacionado co feminismo. Unha manifestación desta reivindicación máis clara atopámola na garda da dereita, na que dúas nenas están suxeitando un cartel co símbolo da igualdade. Estas meniñas son Carlota e Lila, coprotagonistas. A segunda é a estrela da colección de libros, compartindo con eles nome e simbolismo (Lila-Lila Lilaina-cor-feminismo). Nesta páxina tamén atopamos datos do conto, como o título, a autora, a editorial e a colección á que pertencen. Algo curioso é que ambas van con vestidos en tons rosados, o que semella contradicirse coa mensaxe. Nas gardas da contracuberta atopamos a Lila alzando o cartel novamente. O fondo está tinxido cun amarelo cálido. Ao carón atopamos unha actividade na que Carlota está no alto dun castelo e as nenas e nenos deben axudala a recuperar a chave para poder saír. Na parte inferior desa mesma páxina advírtennos: “Non escribas neste libro. Fotocopia esta folla e xoga”, ofrecendo así un recurso lúdico á vez que fomenta o coidado dos libros. O texto do conto está escrito en letras minúsculas non excesivamente grandes e de cor lila. A gama cromática empregada garda relación coas cubertas, sendo viva e luminosa. 

Contido: O título, Carlota e o príncipe azul, pódemos levar a pensar en calquera situación na que poidan interactuar estas dúas figuras. Tal vez evoque aos contos tradicionais onde os roles estaban completamente definidos e delimitados, pero non é o caso. Este álbum dálle unha volta e presenta un paradigma moi diferente. Con respecto ao contido do libro, podemos afirmar que mostra a historia dunha nena contaminada cos estereotipos de xénero e grazas a outra consegue pasar de estar aburrida esperando ao seu príncipe, a desfrutar de si mesma e cos demais. O texto conta cun narrador en terceira persoa, que introduce o diálogo e fai algunha aclaración sobre o movemento que fan as personaxes. Atopámonos con dúas protagonistas: Lila e Carlota. A primeira é a redentora e a segunda a redimida. Ambas manteñen un diálogo no que resolven o conflito inicial. A narración ten unha estrutura lineal. 

Con respecto ás ilustracións, ao longo do álbum combinan planos xerais, americanos, medios e a detalle, nos que aparecen todas as personaxes. A maioría son ilustracións a toda páxina. A gama de cores é a mesma que a empregada na cuberta, na contracuberta e nas gardas. Ademais das protagonistas da historia tamén aparecen representados diferentes pensamentos destas, como o príncipe azul tomando o sol, por exemplo. Trátase dunha lectura visual complementaria ao texto, que é de carácter realista. As ilustracións caracterízanse por ter un estilo naïf. Tamén combina algúns elementos realistas en forma de colaxe como reloxos, sillóns, estampados da roupa, xoguetes, a herba…  As expresións das personaxes son pouco expresivas, exceptuando a escena na que Carlota se redime e tira a coroa. Nese momento teñen unha faciana alegre. En xeral, os rostros teñen unha forma redondeada, transmitindo dozura. En canto á simboloxía, predominan elementos que acenan cara á perspectiva feminista, incidindo en comportamentos igualitarios, como por exemplo, o pai de Lila levándoa ao parque, nenos e nenas visten con diferentes cores e prendas, a cor lila é a máis destacada…

Posibilidades educativas: coa lectura deste álbum propíciase a reflexión sobre o cuestionamento dos contos tradicionais, onde existe unha princesa que espera ociosamente a chegada do seu amado e, por conseguinte, quen a salve. Normalmente estas figuras no seu tempo de espera, semellan non facer nada. Algúns contos din que as princesas poden facer moitas cousas, pero este vai máis alá, abandonando a monarquía. O feito de que sexa unha nena normal e non unha princesa fai que a figura se achegue máis ao alumnado. A figura de princesa é algo inalcanzable. Por unha banda podemos deixar que as súas imaxinacións voen e que sexan o que elas e eles queiran, pero… ata que punto é bo que a súa referencia sexa un monarca? Certo é que nos contos podemos representar a reis bos e malos, pero na realidade isto non é así. Polo tanto, podemos traballar a toma de consciencia sobre os estereotipos de xénero para erradicar condutas sexistas, incidir nunha socialización máis igualitaria e respectuosa, na sororidade e a solidariedade como valores predominantes.