Coas mans baleiras

Tortosa, Ana (2010): Coas mans baleiras, ilust. Cecilia Varela, trad. Laura Rubio. Pontevedra: OQO, [36 pp.]. (ISBN 978-84-9871-237-7)

Descrición do formato e contido: álbum ilustrado de lectura convencional. No seu formato físico (cuxas dimensións son: 25x23 cm) ten unha cuberta de tapa dura onde figura na parte superior o título do conto, os nomes da autora Ana Tortosa e a ilustradora Cecilia Varela na parte inferior esquerda e na inferior dereita o nome da editorial OQO. Na ilustración da cuberta podemos apreciar unha rapaza enriba dun tentáculo dun polbo agarrada a temón. Ela ten unha expresión alegre e sorrinte. O fondo da ilustración é dunha cor azul celeste semellando un ceo descuberto nun día soleado, estas cores fannos sentir calma e tranquilidade. O temón que suxeita a nena e os tentáculos do polbo indícanos que non está capitaneando un barco, posto que o temón está só, o que remite cara a un sentido simbólico. Nas gardas aparecen con ilustracións de tentáculos, que desta vez suxeitan outras cousas, como un gato negro ou un acordeón. Na portada aparecen de novo tentáculos suxeitando unha pipa de fumar, da cal saen diferentes letras. Na páxina de títulos de crédito figuran os nomes das autoras do conto, ilustracións e tradución, así como tamén o nome da editorial e a data da publicación, xunto con dúas dedicatorias, unha da autora: “Para ti, que me enches as mans…” e outra da ilustradora: “A todos os polbos e gatos”. Na ilustración central nesta ocasión o polbo suxeita unha cunca de café cun peixiño saltando nela. O fondo destas dúas páxinas da portada é dunha cor amarela moi suave. 

O texto e as ilustracións que se presentan son debuxos realistas en cores suaves. En todas as páxinas están presentes dúas personaxes que acompañan a nena protagonista, Alba, que son o polbo e un gato negro. O texto que atopamos acompañando as ilustracións son frases sinxelas e moi breves, pero cunha gran forza e carga emotiva. 

Este conto é unha conversa entre Alba e un narrador omnisciente que vai relatando a historia de Alba e a busca dun agasallo para o aniversario de Mario. Un día Alba é convidada ao aniversario de Mario e ela quere atopar un agasallo para non ir coas mans baleiras. Polo camiño busca algo que lle poida gustar ao seu amigo… Pero decátase de que todo o que se lle ocorre el xa o ten, polo que chega á súa casa e non ten ningún regalo para Mario ou iso pensaba ela. Porén, o seu amigo explícalle que o mellor regalo é ela e a súa compañía nunha data tan especial. 

Potencialidades: A lectura desta obra permítenos abordar temas coma o materialismo, a imaxinación, a natureza e a amizade. Ao longo do conto vanse dando pistas sobre como é Mario, grazas aos regalos que se lle ocorren a Alba, “E se lle levo auga de mar?” “Non, iso xa o ten, porque está nos seus ollos”, os nenos e nenas poden imaxinarse como podería ser Mario a través destas descricións, nas que se comparan os elementos presentes na natureza con características de Mario e a súa personalidade. Nestas páxinas atopamos un elemento sempre presente, o mar, e moitas referencias mariñeiras. É importante destacar o personaxe do polbo xigante que aparece ilustrado, referencia moi característica de lendas mariñeiras, pero neste caso non se representa coma unha besta feroz, senón que é amigo da protagonista e a acompaña na súa historia, cunhas ilustracións que axudan a humanizar a este personaxe, ofrecendo así unha imaxe tenra e amigable. Tamén é unha referencia característica o outro personaxe que acompaña a Alba, o gato, característica que tamén fai referencia ao mundo mariñeiro, xa que ata non fai moito os mariñeiros levaban sempre a bordo algún gato para axudarlles a controlar os ratos. No final do conto ofrece unha visión moi importante sobre o tema do materialismo, que se contrapón á afectividade e á amizade, como recoñece Mario, quen representa a experiencia das persoas maiores, o que incide tamén na valoración dos anciáns. 

Traducións a outros idiomas e premios:

Este álbum ten edición en lingua castelá, galega, portuguesa, francesa e inglesa